Điều chỉnh phổ tần số: Mở ra công nghệ cho Wifi-7, 6G và vệ tinh
Nguyễn Thị Tam
- Cập nhật lúc: 01:10 - 11/10/2025 - 3 lượt xem
Chính phủ vừa thay đổi và ban hành Quy hoạch phổ tần số vô tuyến cấp quốc gia, thay thế các phổ tần số cũ năm 2013 sau hơn một thập kỷ áp dụng. Đây được coi là bước ngoặt đột phá trong việc khai thác tài nguyên về sóng điện từ sử dụng các phổ tần số, đây là tài nguyên vô hình nhưng mang lại ứng dụng thực tế trong mạng máy tính và truyền thông hiện nay.
Phổ tần số trong công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông là gì?
Phổ tần số là gì?
Trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông, việc sử dụng các kết nối như bộ đàm, sóng 4G-5G, Modem phát Wifi đều ứng dụng công nghệ sóng điện từ. Mỗi hệ thống như radio, TV, di động, vệ tinh, radar mặc dù đều ứng dụng sóng điện từ nhưng hoạt động ở dải tần của phổ tần số riêng để không bị nhiễu nhau.
Nguyên lý hoạt động:
- Mỗi hệ thống truyền thông phải dùng một dải tần khác nhau, ví dụ công nghệ Wifi-6 của Viettel hiện nay đang sử dụng dải tần 2.4GHz và 5GHz trong cùng một modem tránh bị xung đột
- Sử dụng các kỹ thuật điều phối và mã hoá sóng như AM (thay đổi biên độ của sóng), FM (thay đổi tần số của sóng để mang đi tín hiệu),…
- Phổ tần số càng cao thì tốc độ truyền thông tin đi được càng lớn nhưng phạm vi truyền nhỏ, hoặc phải dùng trạm phát khủng hơn như công nghệ 5G của Viettel hiện nay
Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông (nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) là đơn vị quản lý cấp phép sử dụng tần số cho các nhà mạng như Viettel, FPT, Vinaphone. Mỗi đường truyền đều có một băng tần riêng như Viettel đang sử dụng kênh 1800 MHz và 3.5 GHz đối với 5G.
Sóng điện từ là gì?
Sóng điện từ là dao động của điện trường (vùng ảnh hưởng mà điện tích tạo ra xung quanh nó) và từ trường (vùng chịu lực hút xung quanh nó) mà sóng điện từ tạo ra trong không gian.
Sóng điện từ không phải là dao động không khí (sóng âm), sóng điện từ có thể truyền xuyên vật thể (còn phụ thuộc vào tần số và vật liệu) và truyền trong chân không. Sóng có bước sóng càng dài, tần số thấp thì khả năng truyền xuyên qua vật thể càng lớn, ví dụ Modem Wifi 2.4GHz của Viettel có khả năng truyền xuyên tường phủ sóng nhà lớn.
Sóng điện từ không bị nhiễu như sóng vật lý, khi hai sóng điện từ gặp nhau sẽ tạo thành sự giao thoa và tiếp tục truyền.
Ví dụ: Wifi 2.4GHz là một dải rộng khoảng 100 MHz, một Modem Wifi sẽ có chức năng quét môi trường xung quanh để dò tìm kênh nào đang không có thiết bị nào phát sẽ truyền dữ liệu đảm bảo không lệch sóng. Ngoài ra nếu có quá nhiều Modem truyền cùng lúc vượt quá số lượng băng tần cũng chỉ sẽ làm nhiễu mà không làm lệch sóng.
Sóng điện từ bản chất có thể truyền với tốc độ ánh sáng, tuy nhiên sẽ bị giới hạn bởi lượng dữ liệu nén vào đây, ví dụ dải tần 2.4GHz chỉ có 100MHz để truyền dữ liệu.
Nguyên lý tạo ra sóng điện từ: Dòng điện 2 chiều chạy trong Ăn-ten vừa làm điện trường và từ trường dao động, năng lượng phát ra dưới dạng sóng radio.
Chính sách Quy hoạch phổ tần số năm 2025
Trong bối cảnh các nhà mạng đang triển khai công nghệ mạng 6G được dự đoán là có tốc độ truyền tải siêu khủng so với 5G trước đây, áp dụng triển khai cả một số công nghệ mới như vệ tinh LEO, Wifi thế hệ 7, Internet kết nối vạn vật iOT, việc Thủ tướng Chính phủ cho phép quy hoạch lại sẽ mang ý nghĩa quyết định, giúp Việt Nam chủ động và bùng nổ trong ngành viễn thông toàn cầu.
Việt Nam vừa tham gia Hội nghị Thông tin Thế giới (WRC-23), quy hoạch phổ tần số này đảm bảo các tiêu chuẩn tần số Việt Nam sẽ trùng với các tiêu chuẩn quốc tế đảm bảo không xung đột. Trong Quyết định mới đã điều chỉnh 65 băng tần, bổ sung các chú thích đảm bảo theo chuẩn quốc tế và phát triển các công nghệ hiện đại.
Quy hoạch ưu tiên cho các công nghệ mới
| Dải băng tần | Phục vụ mới | Trước đây |
| 3400–3560 MHz và 6425–7125 MHz | Mạng 5G và 6G | Vệ tinh Vinasat |
| 600 MHz | Di động cho vùng sâu vùng xa | Truyền hình số mặt đất |
| 5925–6425 MHz | Wifi-6 và Wifi-7 | |
| 700/800/900 MHz | Cho phép dùng kết hợp | Chỉ dùng cho di động |
Những công nghệ trọng điểm như Wifi thế hệ 6-7, mạng 5G và mạng 6G sẽ được ưu tiên băng tần. Theo chi tiết quy hoạch đã ưu tiên cho các công nghệ mới như sau:
- Băng tần 3400–3560 MHz trước đây được sử dụng cho vệ tinh Vinasat nay đã dừng hoạt động và chuyển sang sử dụng cho mạng 5G.
- Riêng dải băng tần 6425–7125 MHz được cho là có dung lượng rất lớn, đủ để gánh dữ liệu cho cả trăm triệu dân nay được ưu tiên hoàn toàn cho mạng 5G và 6G sau này.
- Truyền hình số mặt đất cũng là công nghệ không còn được sử dụng nhiều mà chuyển sang dùng truyền hình cáp quang nên cũng được bỏ dải băng tần và chuyển sang cho vùng xâu, vùng xa vì băng tần 600 MHz thấp, độ phủ sóng rất xa.
- Băng tần 5925–6425 MHz có tốc độ siêu cao sẽ được ưu tiên hoàn toàn cho Wifi-6 và Wifi-7. Đây cũng là công nghệ của Viettel phủ sóng dành cho Modem Wifi xuyên tường. Modem Viettel cũng đã trang bị bộ thu 2 băng tần Modem Wifi 2.4GHz và 5GHz
- Dải băng tần 700/800/900 MHz sẽ không còn cố định chỉ dùng cho di động như trước mà cho phép dùng kết hợp với nhiều loại thông tin vô tuyến khác
Dành băng tần để phát triển công nghệ vệ tinh mới
Chuyên gia nhận xét việc quy hoạch này cũng dành băng tần riêng cho vệ tinh của Việt Nam sản xuất Vinasat mới, phù hợp với định hướng phát triển công nghệ vũ trụ. Công nghệ vệ tinh phi địa tĩnh cũng được bổ sung vào quy hoạch chính thức, việc có băng tần cũng tạo điều kiện để đưa công nghệ thông tin ứng dụng quỹ đạo tầm thấp, các công nghệ như Starlink của Việt Nam hiện nay.
Starlink hiện đang triển khai thí điểm tại Việt Nam là hệ thống Internet toàn cầu do Elon Musk phát triển, vì dùng công nghệ vệ tinh nên đảm bảo phát sóng tới mọi vùng xâu, vùng xa mà 4G-5G cáp quang hiện nay chưa kéo tới được. Việc cho phép cấp phép băng tần phổ tần số sẽ dự kiến đưa Starlink phổ cập tại Việt Nam trong thời gian tới.
Kết luận
Việc quy hoạch phổ tần số là chiến lược đúng đắn. Tài nguyên tần số mặc dù vô hình nhưng cũng có giới hạn nay được cho phép quy hoạch lại theo chuẩn quốc tế đảm bảo thành cơ sở cho khoa học công nghệ hiện đại cao, ứng dụng vào đa lĩnh vực như viễn thông, quốc phòng, an ninh. Dự kiến với việc quy hoạch này, Viettel sẽ tiếp tục nghiên cứu ứng dụng công nghệ 6G và Starlink để cung cấp nguồn Internet tốc độ siêu cao cho khách hàng trong thời gian tới.
Nguồn: Báo Vietnamnet
Nguyễn Thị Tam
